فصل اول – تعاریف
ماده 1 – از لحاظ این کنوانسیون:
الف – اصطلاح “حقوق و عوارض ورودی و خروجی” نه فقط به حقوق گمرکی اطلاق میشود بلکه شامل هر گونه حقوق و عوارضی میگردد که درمورد واردات و صادرات کالا موردمطالبه قرار میگیرد.
ب – اصطلاح “وسائط نقلیه زمینی” نه فقط به هر وسیله موتوری زمینی اطلاق میشود بلکه شامل هر نوع یدک و نیمه یدک که به منظور اتصال به چنینوسائط نقلیه در نظرگرفته شده نیز میگردد.
ج – “محفظه” عبارت است از یک نوع وسیله حمل و نقل (کامیون قفسهبندی شده مخصوص حمل خودرو و قطعات حجیم – مخزن منفصل و یاوسائط همانند) که:
1-به منظور استفاده دائم با دوم و محکم ساخته شده و برای استفادههای مجدد مناسب باشد.
2- وسیلهای که برای تسهیل حمل و نقل کالا توسط یک یا چند وسیله نقلیه بدون اینکه محتویات آن در طول راه تخلیه شده و یا مجدداً بارگیری شودساخته شده است.
3- مجهز به وسائلی باشد که بتوان به سهولت آن را جابجا کرد به ویژه از نظر انتقال از یک وسیله نقلیه به وسیله نقلیه دیگر.
4-طوری ساخته شده باشد که بتوان آن را به سهولت پر و خالی کرد.
5-گنجایش داخلی آن حداقل یک متر مکعب باشد.
اصطلاح “محفظه” شامل وسائط نقلیه و بستهبندیهای معمولی نمیگردد.
د – اصطلاح “گمرکخانه خروجی” به هر نوع گمرکخانه داخلی یا مرزی یک دولت طرف کنوانسیون اطلاق میشود که در آن اجرای مفاد پیشبینی شده در این کنوانسیون در مورد کلیه یا بخشی از محموله که با استفاده از مقررات حمل و نقل بینالمللی به وسیله وسائط نقلیه زمینی انجام میگیردآغاز میگردد.
ه – اصطلاح “گمرکخانه مقصد” به هر نوع گمرکخانه داخلی یا مرزی یک طرف متعاهد اطلاق میشود که حمل کلیه و یا قسمتی از بار در حمل و نقلبینالمللی توسط خودروهای راهپیما حین رعایت مفاد کنوانسیون حاضر در آنجا به پایان میرسد.
و – اصطلاح “گمرکخانه سر راه” به هر نوع گمرکخانه مرزی یک طرف متعاهد اطلاق میشود که وسیله نقلیه زمینی صرفاً در جریان حمل و نقلبینالمللی تحت مفاد این کنوانسیون از آن عبور کند.
ز – اصطلاح “اشخاص” به اشخاص حقیقی و حقوقی اطلاق میگردد.
ح – اصطلاح “کالاهای سنگین وزن و حجیم” به معنی هر نوع شیئی است که به نظر مقامات گمرکی، گمرکخانه خروجی نتوان آن را به سهولت جهتحمل و نقل پیاده نمود و یا
1- وزن آن از 7 هزار کیلوگرم تجاوز کند. یا
2- یکی از ابعاد آن از 5 متر زیادتر باشد. یا
3-دو بعد آن از 2 متر زیادتر باشد. یا
4-بایستی در وضعی بارگیری شود که ارتفاع آن از 2 متر تجاوز بنماید.
فصل دوم – حوزه عمل
ماده 2 – مقررات این کنوانسیون شامل حمل و نقل کالاهایی که در وسائط نقلیه زمینی یا در تانکرهایی که توسط وسائط نقلیه از این قبیل حمل میشودبدون بارگیری مجدد حین عبور از یک یا چند مرز بین یک گمرکخانه خروجی یک طرف کنوانسیون و یک
گمرکخانه مقصد طرف دیگر کنوانسیون یابین یک گمرکخانه خروجی و یک گمرکخانه مقصد همان طرف کنوانسیون میگردد حتی اگر این قبیل وسائط نقلیه زمینی در قسمتی از طول راه بینگمرکخانههای مبدأ و مقصد توسط وسیله نقلیه دیگری حمل گردد.
ماده 3 – در اجرای مفاد این کنوانسیون:
الف – حمل و نقل باید به وسیله وسائط نقلیه زمینی یا تانکرهایی که قبلاً مورد قبول واقع شده بر اساس شرایط مذکور در فصل سوم صورت گیرد.معهذا در سرزمین طرفهایی که به موجب بند اول ماده 45 این کنوانسیون محدودیت و شرطی قائل نشدهاند، ممکن است به استثنای موارد مذکور در بنددوم همان ماده طبق شرایط مذکور در فصل چهارم با سایر وسائط نقلیه زمینی کالا را حمل و نقل کرد.
ب – حمل و نقل باید توسط مؤسساتی که طبق مقررات ماده پنجم مورد قبول قرار گرفته تضمین و تحت مقررات سندی به نام کارنه “تیر” صورت گیرد.
فصل سوم
مقررات مربوط به حمل و نقل کالا با وسائط نقلیه زمینی یا تانکرهای لاک و مهر شده.
ماده 4 – با قید توجه به شرایط مذکور در این فصل و فصل پنجم کالاهایی که در وسائط نقلیه زمینی لاک و مهر شده و یا تانکرهای لاک و مهر شدهتوسط وسائط نقلیه زمینی حمل میگردد:
الف – مشمول پرداخت حقوق و عوارض ورودی و خروجی به صورت نقد یا به طور سپرده در گمرکخانههای سر راه نمیگردند.
ب – به طور کلی این نوع کالاها مشمول بازرسی گمرکی در گمرکخانههای سر راه نمیشوند.
معذالک برای جلوگیری از سوء استفاده در موارد استثنایی و مخصوصاً در مواردی که احتمال بروز بینظمی میرود مقامات گمرکی میتوانند درگمرکخانههای سر راه کالاها را به طور سطحی و یا دقیق بازرسی کنند.
ماده 5 –
1 – بر اساس شرائط و تضمینهایی که توسط هر یک از طرفین کنوانسیون مقرر خواهد گردید سازمانهایی مجاز خواهند شد که کارنههای (تیر)را به طور مستقیم و یا از طریق مؤسسات مربوطه دیگر صادر کرده و به عنوان ضامن عمل کنند.
2- در یک کشور تنها به مؤسسهای اجازه فوق داده میشود که تضمین آن شامل کلیه مسئولیتهای ناشی از اقداماتی گردد که در آن کشور بر اساسکارنههای (تیر) صادره توسط مؤسسات خارجی وابسته به سازمان (تیر) صورت میگیرد مشروط بر اینکه مؤسسه مورد نظر نیز به سازمان (تیر) وابستهباشد.
ماده 6 –
1 – مؤسسه تضمینکننده تعهد میکند که حقوق و عوارض گمرکی متعلقه و هر گونه عوارض تأخیر و بهرههای مربوطه و سایر عوارض و هرنوع جریمه نقدی مربوط به تخلفات دارنده کارنه “تیر” و اشخاصی را که در امر حمل و نقل شرکت دارند طبق قوانین و مقررات گمرکی کشوری که جرمو خلاف در آن صورت گرفته بپردازد. مؤسسه تضمینکننده تواماً و با مسئولیت مشترک با اشخاصی که مبالغ مذکور فوق را باید بپردازند در پرداخت وجوه مسئول میباشد.
2 – این امر که مقامات گمرکی اجازه دهند در محل دیگری غیر از محلهایی که گمرکخانههای خروجی و مقصد قرار دارند کالا مورد بازرسی قرار گیرد.از میزان مسئولیت مؤسسه تضمینکننده نخواهد کاست.
3 – مسئولیت مؤسسه تضمینکننده در قبال مقامات یک کشور معین فقط از زمانی آغاز میشود که کارنه “تیر” از طرف مقامات گمرکی آن کشور موردقبول واقع شده باشد.
4 – مسئولیت مؤسسه تضمینکننده فقط شامل کالاهایی که در کارنه “تیر” ذکر شدهاند نمیگردد بلکه شامل کلیه کالاهایی نیز میگردد که در کارنهگنجانیده نشده ولی در قسمت لاک و مهر شده وسیله نقلیه زمینی یا در تانکر لاک و مهر شده قرار دارد. این مسئولیت شامل این کالاها نمیشود.
5 – به منظور تعیین حقوق و عوارض و در صورت لزوم جریمههای نقدی مذکور در بند یک این ماده و فقدان دلیل برای اثبات عکس ادعا. اطلاعاتمربوط به کالاها آن طور که در کارنه “تیر” ثبت شده معتبر شناخته میشود.
6 – زمانی که مقامات گمرکی کشوری بدون قید و شرط کارنه “تیر” را تصفیه کنند دیگر نمیتوانند از مؤسسه تضمینکننده مبالغ مذکور در بند اول اینماده را مطالعه کنند مگر اینکه گواهی مفاصا حساب با تقلب یا خطا دریافت شده باشد.
7 – در مواردی که کارنه “تیر” تصفیه نشده و یا با قید و شرط تصفیه شده باشد مقامات صلاحیتدار نمیتوانند از مؤسسه تضمینکننده مبالغ مذکور در بنداول این
ماده را مطالبه کنند مگر اینکه در خلال یک سال از تاریخ قبول کارنه “تیر” مقامات صلاحیتدار مؤسسه تضمینکننده را از عدم تصفیه یا تصفیه باقید و شرط کارنه “تیر” مطلع کرده باشند. به همین ترتیب در مواردی که مفاصا حساب از روی تقلب یا خطا دریافت شده است عمل میشود. با اینتفاوت که در این مورد مدت دو سال خواهد بود.
8 – مطالبه وجوهی که در بند اول این ماده به آن اشاره شده است ظرف سه سال از تاریخی که به مؤسسه تضمینکننده اطلاع داده شده کارنه تصفیهنشده یا با قید و شرط تصفیه شده و یا اینکه مفاصا حساب از روی خدعه و به طور غیر مشروع اخذ گردیده است.از مؤسسه تضمینکننده مطالبهمیشود. معذالک در ظرف مدت 3 سال فوقالذکر در مواردی که موضوع تحت رسیدگی مقامات قضایی باشد هر نوع مطالبهای باید در خلال یک سالاز تاریخی که تصمیم دادگاه قابل اجرا میشود عنوان گردد.
9 – مؤسسه تضمینکننده از تاریخ مطالبه پرداخت سه ماه فرصت دارد که مبلغ مطالبه شده را بپردازد. در صورتی که در ظرف 12 ماه از تاریخی کهمطالبه پرداخت شده است به مقامات گمرکی دلائل قانعکنندهای دائر بر انجام صحیح کار و حمل و نقل ارائه شود مبالغ پرداخت شده به مؤسسهتضمینکننده مسترد میگردد.
ماده 7 – 1 – کارنه “تیر” باید مطابق با فرم استانداردی باشد که در ضمیمه شماره یک این کنوانسیون گنجانده شده است.
2 – برای هر وسیله نقلیه یا هر تانکر یک کارنه “تیر” تهیه میشود. چنین کارنهای فقط برای یک سفر معتبر است. در روی کارنه شماره اسناد جدا شدنیبرای کنترل گمرکی و اسناد تصفیه برای عملیات حمل و نقل ذکر شده است.
ماده 8 – حمل و نقل تحت کارنه “تیر” ممکن است در چندین گمرکخانه خروجی و مقصد مورد رسیدگی قرار گیرد مگر اینکه طرف متعاهد یا طرفهایمتعاهد ذینفع به نحو دیگری اجازه دهند:
الف – گمرکخانههای خروجی باید در همان کشور قرار داشته باشد.
ب – گمرکخانههای مقصد نباید در بیش از دو کشور واقع شده باشد.
ج – تعداد کل گمرکخانههای خروجی و مقصد از 4 گمرکخانه نبایستی تجاوز نماید.
ماده 9 – در گمرکخانههای خروجی کالا و وسیله نقلیه زمینی و یا تانکر ضمن کارنه “تیر” برای بازرسی و لاک و مهر گمرکی به مقامات گمرکی ارائهمیشود.
ماده 10 – مقامات گمرکی ممکن است در سرزمینهای خود محدودیت زمانی تعیین کرده و تقاضا کنند وسیله نقلیه زمینی مسیر مشخص و معینی را طیکند.
ماده 11 – در هر یک از گمرکخانههای سر راه و در گمرکخانههای مقصد وسیله نقلیه زمینی یا تانکر همراه محموله و کارنه “تیر” مربوط به بار بهمقامات گمرکی ارائه میگردد.
ماده 12 – به جز در مواردی که کالا طبق آخرین جمله ماده چهار بازبینی میشود مقامات گمرکی، گمرکخانههای سر راه هر یک از طرفهای متعاهد مهرمقامات گمرکی سایر طرفهای متعاهد را محترم میشمارند – معهذا طرفین متعاهد اخیرالذکر میتوانند کالاهای مهر شده را مجدداً به مهر خود ممهورنمایند.
ماده 13 – مقامات گمرکی میتوانند برای جلوگیری از سوء استفاده هر گاه لازم بدانند:
الف – در موارد بخصوص بخواهند وسائط نقلیه زمینی به هزینه حملکننده کالا در خاک کشور آنها همراهی ( اسکورت) شود.
ب – خواستار گردند که وسائط نقلیه زمینی و یا تانکر و محموله آنها در طی راه بازرسی شود. محمولات فقط در موارد استثنایی بازرسی میشود.
ماده 14 – اگر مأمورین گمرک محموله یک وسیله نقلیه زمینی یا تانکر را در یک گمرکخانه سر راه یا در جریان مسافرت بازرسی کنند باید مشخصاتمهرهای جدید را در اسناد کارنه “تیر” که در کشور متبوع آنها به کار میرود و همچنین در ته قبض مربوطه ثبت نمایند.
ماده 15 – با رسیدن به گمرکخانه مقصد کارنه “تیر” باید بدون تأخیر تصفیه گردد معذالک اگر کالا تحت مقررات گمرکی دیگری فوراً ثبت نگرددمأمورین گمرک ممکن است حق تصفیه کارنه را مشروط به أخذ تعهد جدیدی که جایگزین تعهد مؤسسه تضمینکننده کارنه مذکور گردد برای خود حفظکنند.
ماده 16 – وقتی مأمورین گمرک اطمینان حاصل کردند که کالاهای مذکور در یک کارنه “تیر” در اثر حوادث قهریه ( فورسماژور) نابود شده معافیت ازپرداخت حقوق و عوارض گمرکی را که معمولاً قابل اخذ است در مورد این نوع کالا مراعات خواهند کرد.
ماده 17 – 1 – برای اینکه وسائط نقلیه زمینی شامل مقررات این فصل شود وسائط نقلیه باید از نظر ساختمان و وسائل واجد شرائط مذکور در ضمیمه3 و تانکرها واجد شرایط مذکور در ضمیمه 6 این کنوانسیون باشد.
2 – وسائط نقلیه و تانکرها طبق شرایطی که در ضمائم 4 و 7 این کنوانسیون ذکر شده مورد قبول واقع میشود و گواهی قبولی باید با نمونههای مشروحدر ضمائم 5 و 8 مطابقت نماید.
ماده 18 – 1 – برای یک تانکر که تحت کارنه “تیر” مورد استفاده قرار میگیرد هیچ سند ویژهای مورد نیاز نیست به شرط اینکه مشخصات و ارزش تانکردر اظهارنامه (صفحه مانیفست) کالای کارنه “تیر” ثبت شده باشد.
2 – مفاد بند اول این ماده مانع از این نخواهد شد که یک طرف کنوانسیون در گمرکخانه مقصد تشریفات گمرکی را طبق مقررات داخلی خود انجامدهد یا اقداماتی جهت جلوگیری از استفاده از تانکر برای حمل مجدد کالا جهت تحویل در سرزمین آن کشور به عمل آورد.
فصل چهارم
مقررات مربوط به حمل کالاهای سنگین وزن یا حجیم
ماده 19 – 1 – استفاده از مفاد این فصل فقط محدود به حمل و نقل کالاهای سنگینوزن یا حجیم میگردد که در بند فرعی (ح) ماده یک این کنوانسیونتعریف شده است.
2 – استفاده از مفاد این فصل در مورد کالاهای فوقالذکر فقط در صورتی که به نظر مقامات گمرکی، گمرکخانه خروجی دارای شرایط زیر باشد عملیمیگردد:
الف – کالاهای سنگین وزن یا حجیم و قطعات آنها را بتوان به سهولت با مراجعه به شرح مندرج شناخت یا عنداللزوم بتوان به آنها علائم مشخصه داد یاآنها را مهر کرد طوری که کالاها و قطعات اضافی آنها را نتوان کلاً یا جزئاً با کالاهای دیگر تعویض کرد و نشود چیزی از آنها منفصل نمود.
ب – وسیله نقلیه زمینی محلهای پنهانی که بتوان کالا را در آنجا مخفی کرد نداشته باشد.
ماده 20 – به شرط انجام شرایط مذکور در این فصل و فصل پنجم کالاهای سنگینوزن یا حجیم که تحت یک کارنه “تیر” حمل میشود درگمرکخانههای سر راه از پرداخت یا ودیعه گذاردن حقوق و عوارض گمرکی معاف خواهد بود.
ماده 21 – 1 – مفاد مواد 5 و 6 (به استثنای بند 4) و 9 و 10 و 11 و 15 و 16 این کنوانسیون شامل حمل و نقل کالاهای سنگینوزن یا حجیم تحتیک کارنه “تیر” میگردد.
2 – مفاد ماده 7 نیز شامل حمل و نقل کالاهای سنگینوزن میگردد ولی روی جلد و روی کلیه اوراق “کارنه” “تیر” باید عبارت “کالاهای سنگین وزن یاحجیم” با حروف درشت به رنگ قرمز و به زبانی که کارنه چاپ شده است نوشته شود.
ماده 22 – مسئولیت مؤسسه تضمینکننده تنها شامل کالاهایی که در کارنه “تیر” صورت داده شده نخواهد بود بلکه شامل کالاهایی نیز میگردد که باوجود آنکه در کارنه ذکر نشده روی سکوی بارگیری یا میان کالاهایی که در کارنه “تیر” تعیین شده قرار دارد.
ماده 23 – مأمورین گمرکی گمرکخانه خروجی ممکن است درخواست کنند. صورت بستهبندیها – تصاویر و نقشهها و سایر مشخصات کالاهایی کهحمل میشود به کارنه “تیر” ضمیمه گردد. در این صورت مأمورین گمرک این اسناد بازرسی خواهند کرد و یک نسخه از اسناد مذکور باید به پشت صفحهجلد کارنه “تیر” پیوست گردد و کلیه مانیفستهای کارنه “تیر” باید به این اسناد عطف شده باشد.
ماده 24 – کالاهای سنگینوزن یا حجیم تحت یک کارنه “تیر” نباید در بیش از یک گمرکخانه خروجی و یک گمرکخانه مقصد مورد بازرسی قرار گیرد.
ماده 25 – اگر هنگام ورود کالا به گمرکخانههای سر راه مأمورین گمرک لازم بدانند شخصی که کالا را به گمرکخانه ارائه میدهد مشخصات مشروحکالا را در مانیفستهای کارنه “تیر” مجدداً تکمیل نموده و آن را امضاء خواهد کرد.
ماده 26 – مأمورین گمرک در صورتی که مناسب بدانند ممکن است:
الف – بخواهند که وسائط نقلیه زمینی و محموله آنها در گمرکخانههای سر راه یا در جریان مسافرت بازرسی شود.
ب – بخواهند وسائط نقلیه زمینی به هزینه حملکننده کالا در سرزمین آنها همراهی شود.
ماده 27 – مقامات گمرکی گمرکخانه سر راه هر یک از طرفهای متعاهد تا حدود امکان باید علائم مشخصه و مهرهای مقامات گمرکی سایر طرفهایمتعاهد را محترم بشمارند. معذالک مأمورین گمرکی گمرکخانه سر راه میتوانند علائم شناسایی یا مهرهای خود را هم به کالا اضافه نمایند.
ماده 28 – اگر مأمورین گمرکی که در یک گمرکخانه سر راه یا در جریان حرکت کالا آن را بازرسی میکنند مجبور شوند علائم تشخیص را پاک کرده و یامهر آن را بشکنند باید مشخصات علائم تشخیص جدید یا مهرهای جدید را که زدهاند روی اسناد کارنه “تیر” مورد استفاده در کشور متبوع آنها و رویقبض مربوطه ثبت نمایند.
فصل پنجم – مقررات متفرقه
ماده 29 – 1 – هر یک از طرفهای کنوانسیون مختار است هر فردی را که نسبت به قوانین گمرکی یا آییننامههایی که در حمل و نقل بینالمللی کالا باوسائط نقلیه جرم بزرگی مرتکب شده باشد به طور موقت یا دائم از استفاده از مزایای کنوانسیون محروم کند.
2 – برکناری شخص مجرم بیدرنگ به مقامات گمرکی طرف کنوانسیون که مجرم در قلمرو آن مستقر یا مقیم است و همچنین به مؤسسه تضمینکنندهدر کشوری که جرم در آن اتفاق افتاده اطلاع داده خواهد شد.
ماده 30 – اوراق نمونه و فرمهای کارنه “تیر” که از طرف مؤسسات تضمینکننده خارجی یا سازمان بینالمللی به مؤسسات تضمینکننده طرف ارسالمیگردد باید از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و ممنوعیت و محدودیتهای وارداتی معاف باشد.
ماده 31 – یک وسیله نقلیه زمینی تک یا مجموعهای از وسائط نقلیه به هم متصل شده که تحت یک کارنه “تیر” حمل و نقل بینالمللی کالا را به عهدهدارد باید یک صفحه مستطیل شکل با حروف T.I.R که مشخصات آن در ضمیمه شماره 9 این کنوانسیون مذکور است به عقب و جلو وسیله نقلیه یامجموعه وسائط نقلیه نصب نمایند.
صفحات مستطیل شکل باید طوری نصب گردند که به وضوح قابل رؤیت باشد باید بتوان آنها را از ماشین جدا کرد و مهر زد. مهر باید توسط مأمورینگمرکی اولین گمرکخانه خروجی زده شود و توسط مأمورین گمرکی آخرین گمرکخانه مقصد برداشته شود.
ماده 32 – اگر مهرهایی که توسط مأمورین گمرکی زده شده جز در موارد پیشبینی شده در مواد 14 و 28 شکسته شود و یا اینکه کالایی بدون شکستنمهر از بین برود یا آسیب ببیند روش مذکور در ضمیمه شماره یک این کنوانسیون برای استفاده از کارنه “تیر” بدون آنکه به اجرای مقررات قوانین داخلیلطمهای وارد آورد دنبال خواهد شد و گزارشی گواهی شده به صورتی که در ضمیمه شماره 2 این کنوانسیون پیشبینی شده تنظیم خواهد گردید.
ماده 33 – طرفهای کنوانسیون باید نمونه مهرهایی را که به کار میبرند برای سایر طرفهای کنوانسیون ارسال دارند.
ماده 34 – هر طرف کنوانسیون باید فهرستی از گمرکخانههای خروجی گمرکخانههای سر راه و گمرکخانههای مقصد را که برای حمل و نقل بااستفاده از کارنه “تیر” مورد قبول اوست و در موارد مقتضی با ذکر گمرکخانههایی که فقط برای رسیدگی به حمل و نقل مطابق مفاد فصل 3 مورد استفادهقرار میگیرد، برای سایر طرفهای کنوانسیون ارسال دارد. طرفهای کنوانسیون دارای سرزمینهای مجاور در مورد تعیین گمرکخانههای مرزی به منظوردرج در این فهرست با یکدیگر مشورت مینمایند.
ماده 35 – در مورد عملیات گمرکی مذکور در این کنوانسیون و در مورد مداخله گمرکی هیچگونه وجهی اخذ نمیگردد، مگر در روز و ساعت و مکانیغیر از آنچه معمولاً برای اینگونه عملیات در نظر گرفته شده است.
ماده 36 – نقص مفاد این کنوانسیون به هر ترتیب و عنوانی که باشد شخص خلافکار را در کشوری که مرتکب خلاف شده است طبق قوانین آن کشورمحکوم به مجازات مینماید.
ماده 37 – مفاد این کنوانسیون نه مانع اجرای محدودیتها و نظارتهایی که طبق آییننامههای داخلی در زمینههای اخلاقی – امنیت عمومی – بهداشت وسلامت عمومی درباره آفات حیوانی و گیاهی معمول میگردد خواهد شد و نه از اخذ عوارضی که به موجب چنین مقرراتی وصول میشود جلوگیریخواهد کرد.
ماده 38 – مفاد این کنوانسیون مانع از این نخواهد شد که طرفهای کنوانسیون که یک اتحادیه گمرکی یا اتحادیه اقتصادی را تشکیل میدهند نتوانندنسبت به عملیات حمل و نقلی که از سرزمین آنها شروع شده و یا در آن به اتمام میرسد و یا از آن میگذرد مقررات ویژهای را به مرحله اجرا بگذارند. بهشرط اینکه اجرای این مقررات به تسهیلاتی که در این کنوانسیون پیشبینی شده لطمهای وارد نیاورد.
فصل ششم – مقررات نهایی
ماده 39 – 1 – کشورهای عضو کمیسیون اقتصادی اروپا و کشورهایی که به صورت مشاور طبق مفاد بند هشتم شرح وظایف کمیسیون پذیرفته شدهاندمیتوانند به یکی از طرق زیر به این کنوانسیون بپیوندند:
الف – با امضای آن.
ب – با تصویب قانونی آن پس از امضاء با شرط تصویب قانونی آن.
ج – با الحاق به آن.
2 – کشورهایی که حق مشارکت در پارهای از فعالیتهای کمیسیون اقتصادی اروپا را مطابق مفاد بند یازدهم شرح وظایف کمیسیون دارند میتوانند ازطریق الحاق به این کنوانسیون پس از لازمالاجرا شدن آن به آن بپیوندند.
3 – این کنوانسیون تا 15 آوریل 1959 برای امضاء مفتوح میباشد، پس از این تاریخ کنوانسیون برای الحاق مفتوح خواهد بود.
4 – تصویب یا الحاق با سپردن سند مربوطه به دبیر کل سازمان ملل صورت میگیرد.
ماده 40 – 1 – این کنوانسیون نود روز پس از تاریخی که 5 کشور مذکور در بند اول ماده 39 بدون قید تصویب آن را امضاء کرده و یا اسناد تصویب یاالحاق به آن را
تسلیم نمودند به مرحله اجرا در خواهد آمد.
2 – در مورد هر کشوری که بعد از 5 کشور مذکور در ماده 39 که بدون قید تصویب کنوانسیون را امضاء و یا اسناد تصویب یا الحاق را تسلیم نموده باشنداین کنوانسیون را تصویب و یا به آن ملحق میشود. 90 روز پس از تاریخی که کشور مزبور اسناد تصویب یا الحاق را تسلیم مینماید کنوانسیون در موردوی لازمالاجرا خواهد شد.
ماده 41 – 1 – هر طرف کنوانسیون میتواند به اطلاع دبیر کل سازمان ملل از کنوانسیون کنارهگیری نماید.
2 – کنارهگیری از کنوانسیون 15 ماه پس از تاریخی که دبیر کل سازمان ملل ابلاغیه فسخ را دریافت میکند عملی خواهد شد.
3 – اعتبار کارنههای “تیر” که قبل از رسمیت یافتن فسخ صادر شده تغییری نکرده و در ضمن تضمین مؤسسات نیز همچنان معتبر خواهد بود.
ماده 42 – در هر دوره 12 ماه متوالی پس از لازمالاجرا شدن کنوانسیون در صورتی که تعداد طرفهای کنوانسیون از 5 کمتر باشد این کنوانسیون بلااثرخواهد شد.
ماده 43 – 1 – هر کشور هنگام امضای این کنوانسیون که بدون قید تصویب کرده است و یا هنگام سپردن سند تصویب یا سند الحاق یا هر وقت پس ازاین تاریخ میتواند با اطلاعیهای خطاب به دبیر کل سازمان ملل اعلام کند که این کنوانسیون شامل کلیه یا هر یک از سرزمینهایی که از نظر روابطبینالمللی کشور مزبور مسئول آن است خواهد گردید. کنوانسیون 90 روز پس از دریافت اطلاعیه از طرف دبیر کل و یا در صورتی که در آن تاریخ هنوزبه مرحله اجرا گذاشته نشده باشد 90 روز پس از لازمالاجرا شدن آن شامل سرزمین یا سرزمینهای نامبرده در اطلاعیه خواهد شد.
2 – هر کشوری که به موجب بند قبلی اعلام کرده است که این کنوانسیون شامل سرزمینی که از نظر روابط بینالمللی، آن کشور مسئول آن است میگرددمیتواند طبق ماده 41 کنوانسیون را در مورد سرزمین مزبور فسخ شده اعلام نماید.
ماده 44 – 1 – هر نوع اختلافی که از تفسیر یا اجرای این کنوانسیون بین دو یا چند طرف متعاهد بروز کند باید تا آنجا که ممکن است از طریق مذاکرهبین طرفین اختلاف حل و فصل شود.
2 – هر نوع اختلافی که از راه مذاکره بر طرف نشود به درخواست هر یک از طرفهای کنوانسیون که در اختلاف وارد است به حکمیت واگذار میشود ورسیدگی به آن به یک یا چند داور که از طرف آنها انتخاب شدهاند محول میگردد.
اگر سه ماه پس از تقاضای حکمیت طرفهای اختلاف نتوانند در انتخاب داور یا داوران به توافق برسند ممکن است هر یک از طرفهای اختلاف از دبیر کلسازمان ملل تقاضا کند یک داور واحد تعیین نماید تا رسیدگی به اختلاف و اخذ تصمیم به وی محول گردد.
3 – رأی داور یا داورانی که به موجب بند پیش تعیین شدهاند برای طرفهای اختلاف لازمالاجرا خواهد بود.
ماده 45 – 1 – هر کشور هنگام امضاء یا تصویب یا الحاق به کنوانسیون میتواند اعلام کند یا پس از اینکه به صورت طرف این کنوانسیون در آمد به دبیرکل سازمان اطلاع دهد که خود را ملزم به اجرای مفاد فصل چهارم کنوانسیون نمیداند. اطلاعیههای دریافتی به عنوان دبیر کل سازمان ملل در نودمین روز دریافت
لازمالاجرا خواهد بود.
2 – سایر طرفهای کنوانسیون ملزم نخواهند بود اشخاص مستقر یا مقیم در سرزمین طرفی را که به موجب مفاد بند یک این ماده با قید شرط واردکنوانسیون شده است از تسهیلاتمذکور در فصل 4 منتفع نمایند.
3 – هر کشور میتواند هنگام امضاء یا الحاق به این کنوانسیون اعلام کند که خود را ملزم به اجرای مفاد بندهای دوم و سوم ماده 44 این کنوانسیوننمیداند. سایر طرفهای کنوانسیون نسبت به هر طرفی که در مورد بندهای مذکور یک چنین قید را قائل شده است تعهدی نخواهند داشت.
4 – هر طرف کنوانسیون که به موجب بند اول یا سوم این ماده قیودی را قائل شده باشد میتواند در هر وقت که بخواهد با اطلاع به دبیر کل سازمان مللاز قیود مزبور انصراف نماید.
5 – سوای قیودی که در بندهای اول و سوم این ماده پیشبینی شده است قید دیگری درمورد کنوانسیون حاضر پذیرفته نخواهد شد.
ماده 46 – 1 – هر طرف کنوانسیون ممکن است سه سال پس از تاریخی که کنوانسیون لازمالاجرا میشود با ارسال اطلاعیهای به دبیر کل سازمان مللتقاضا کند به منظورتجدید نظر در مفاد کنوانسیون کنفرانسی تشکیل شود. دبیر کل کلیه طرفهای کنوانسیون را از تقاضای تشکیل جلسه مطلع کرده ویک کنفرانس تجدید نظر تشکیل میدهد به شرط اینکه در خلال 4 ماه از تاریخ اطلاع دبیر کل به طرفهای کنوانسیون حداقل یک سوم آنها موافقت خودرا با تقاضای تشکیل کنفرانس به اطلاع دبیر کل رسانده باشند.
2 – چنانچه طبق مفاد بند پیش کنفرانسی تشکیل شود دبیر کل سازمان ملل متحد از کلیه طرفهای کنوانسیون دعوت خواهد کرد ظرف سه ماهپیشنهادهایی را که مایلند در کنفرانس مورد بررسی قرار گیرد تسلیم نمایند. دبیر کل حداقل سه ماه از تاریخی که کنفرانس تشکیل میشود دستور موقتجلسه و متن پیشنهادهای دریافتی را بین کلیه طرفهای کنوانسیون توزیع میکند.
3 – دبیر کل سازمان ملل متحد در هر کنفرانس که طبق این ماده تشکیل میشود کلیه کشورهای مذکور در بند یک ماده 39 و کشورهایی را که به موجببند 2 ماده 39 به کنوانسیون پیوستهاند دعوت مینماید.
ماده 47 – 1 – هر طرف کنوانسیون ممکن است پیشنهاد کند یک یا چند اصلاح در کنوانسیون به عمل آید. متن هر نوع پیشنهاد اصلاحی به دبیر کلسازمان ملل متحد تسلیم میشود و دبیر کل پیشنهادهای اصلاحی را در اختیار کلیه طرفهای کنوانسیون گذاشته و کلیه کشورهایی را که در بند یک ماده39 به آنها اشاره شده مطلع میسازد.
2 – اگر هیچیک از طرفهای کنوانسیون ظرف سه ماه از تاریخ توزیع پیشنهاد اصلاحی توسط دبیر کل مخالفتی ابراز نکند باید چنین فرض کرد کهپیشنهادهای اصلاحی که بر اساس بند پیش توزیع شده مورد قبول واقع شده است.
3 – دبیر کل در حداقل مدت ممکن کلیه طرفهای کنوانسیون را از مخالفت یا عدم مخالفت نسبت به پیشنهاد اصلاحی مطلع میکند. اگر با پیشنهاداصلاحی مخالفتی به عمل آید
باید چنین فرض کرد که پیشنهاد اصلاحی مورد قبول واقع نشده و بلااثر خواهد بود. اگر چنین ایرادی به عمل نیاید 9 ماهپس از انقضای دوره سهماهه که در بند پیش به آن اشاره شد اصلاحیه در مورد کلیه طرفهای کنوانسیون به مرحله اجرا گذاشته خواهد شد.
4 – صرفنظر از رویه اصلاحی که در بندهای اول و دوم و سوم این ماده گنجانده شده ممکن است با موافقت بین ادارات صلاحیتدار، کلیه طرفهایکنوانسیون در ضمائم آن اصلاحاتی به عمل آورند. چنین توافقی ممکن است متضمن این باشد که در دوره انتقالی مفاد ضمائم قبلی کلاً یا جزئاً با ضمائمجدید به مرحله اجرا گذاشته شود. دبیر کل سازمان تاریخ لازمالاجرا شدن متون جدید را که ناشی از چنین اصلاحاتی میباشد تعیین خواهد نمود.
ماده 48 – گذشته از اطلاعیههای پیشبینی شده در مواد 46 و 47 دبیر کل سازمان ملل کشورهای مذکور در بند اول ماده 39 و کشورهایی را هم که بهموجب بند 2 ماده 39 جزء طرفهای کنوانسیون شدهاند از موارد مذکور ذیل مطلع خواهد نمود:
الف – امضاءها و تصویبات و الحاقات به کنوانسیون به موجب ماده 39.
ب – تاریخهای لازمالاجرا شدن این کنوانسیون طبق ماده 40.
ج – کنارهگیریهای کنوانسیون به موجب ماده 41.
د – اختتام کنوانسیون طبق ماده 42.
ه – اطلاعیههایی که بر اساس ماده 43 دریافت شده است.
و – اطلاعیه و اطلاعیههایی که طبق ماده 45 بند 1 – 3 – 4 – دریافت شده است.
ز – به مرحله اجرا گذاشتن هر اصلاحیه طبق ماده 47.
ماده 49 – به مجرد اینکه یک کشور طرف موافقتنامه مربوط به اجرای موقت پیشنویس کنوانسیونهای بینالمللی گمرکی درباره جهانگردی و وسائطنقلیه زمینی، بازرگانی و حمل و نقل بینالمللی زمینی منعقده به تاریخ 16 ژوئن 1949 در ژنو جزء طرفهای این کنوانسیون محسوب شود باید اقداماتیرا که ماده 4 موافقتنامه مزبور برای فسخ تعیین نموده در مورد پیشنویس کنوانسیون بینالمللی گمرکی – حمل و نقل بینالمللی زمینی به عمل آورد.
ماده 50 – اعتبار – اثر و مدت پروتکل امضای این کنوانسیون دارای اعتبار اثر و مدت مشابه کنوانسیون بوده و جزء لایتجزای کنوانسیون به شمارمیآید.
ماده 51 – پس از 15 آوریل 1959 – نسخه اصلی این کنوانسیون نزد دبیر کل سازمان ملل متحد سپرده خواهد شد – دبیر کل سازمان ملل نسخ گواهی شده این کنوانسیون را برای هر یک از کشورهایی که در بندهای اول و دوم ماده 39 ذکر گردیده – ارسال میدارد.
بنا به مراتب امضاکنندگان زیر که دارای اختیارات لازم میباشند این کنوانسیون را امضاء نمودند. این کنوانسیون به تاریخ پانزدهم ژانویه هزار و نهصد وپنجاه و نه در ژنو در یک نسخه به زبانهای انگلیسی و فرانسه منعقد گردید که هر دو متن متساویاً معتبر است.