سند:  

عبارتست از نوشته ای که در مقام طرح دعوی یا دفاع از آن استفاده می شود. (ماده 1284 قانون مدنی).

ریشه لغوی سند یعنی تکیه گاه ، پشتیبان. ( مسند از ریشه سند است )

دو نوع سند داریم یکی سند رسمی و دیگری سند عادی :

1. سند رسمی: 

سندی است که: 

(الف)در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم شده باشد مثل صلح نامه نقل و انتقال مالکیت کالا که هنگامی لازم است که تاجری مال موجود درگمرک را به کس دیگری فروخته باشد. 

(ب) نزد مامورین دولتی و در حدود صلاحیت آنها تنظیم شده باشد مثل کروکی پلیس ، اظهار نامه گمرکی ، گواهی مبداء ، صورتمجلس کسر تخلیه ، کارنه تیر، قبض انبار(بارنامه و ترخیصه سند مالی هستند).

(ج) سندی رسمی است که در اداره ثبت اسناد و املاک ثبت شده باشد . این اداره سه شعبه دارد

– ثبت املاک

– ثبت احوال (احوال اربعه به ازدواج ،فوت ، تولدو طلاق ،اطلاق می شود)

– ثبت شرکت ها ( اشخاص حقوقی ) ( نکته : ورشکستگی مخصوص تجار است و فرد حقیقی نمی تواند ادعای اینکار را بکند)       

الباقی اسناد عادی هستند مثل   Packing List     invoice بارنامه CMR. 

1. سند عادی : هر سندی بجز موارد فوق

انکار : یعنی قبول نکردن امری به نفع خود.

تردید: یعنی قبول نکردن سند یا امری به ضرر طرف مقابل . مثلا سندی از طرف کسی بر علیه ما ارائه شود که ما به دادگاه اعلام تردید می کنیم و می گوئیم امضاء یا مهر یا نوشته منتسب به ما نیست.

جعل : ادعای جعل نسبت به سند که در این مورد حتما باید جاعل را معرفی کنیم که یک اتهام کیفری است و باید قابل اثبات باشد در غیر اینصورت متهم به اتهام مفتری خواهید شد.

مثلا اسناد بارنامه مهر و امضاء می شود به مشتری داده می شود جهت دریافت جایزه صادراتی. یکی از کارمندان شرکت بارنامه و CMR را دزدیده و به مشتری ها داده که در این حالت اتهام جعل زده میشود.اگر مثلا کاغذی از قبل مهر و امضاء شده به کارمند داده شده باشد جهت انجام کاری در گمرک، اما کارمند روی آن نوشته که شرکت بدهکار است به او، در این حالت مدیر شرکت نمی تواند مهر و امضاء را انکار کند ولی باید ثابت کند که کاغذ به منظور دیگری داده شده و باید اعلام تردید کند.

در سند رسمی فقط می توان ادعای جعل کرد. مثلا بارنامه ائی صادر شده ولی بار واقعا دریافت نشده مثلا راننده باید به شیراز برود تا بار را بارگیری کند ولی مثلا تصادف می شود یا راننده به مقصد نمی رسد و بارگیری نمی کند که در این صورت چون سند عادی است می توان انکار کرد ولی در سند رسمی فقط می توان ادعای جعل کند.